การทดลองเรื่องการแยกสาร

วันที่ 4 กันยายน 2562 เวลา 10.30 - 12.00 น. ณ ห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ โครงการห้องเรียนพิเศษ smp โรงเรียนคัมภีร์วิทยา นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/1 ได้เข้ามาใช้บริการเพื่อทำการทดลองทางวิทยาศาสตร์ เรื่อง การแยกสาร โดยมี อ.มูฮัมหมัดซุกรี มาแจ เป้นผู้สอน และนักวิทยาศาสตร์เป็นผู้ช่วยปฏิบัติการ


วัตถุประสงค์
1.ทดลองและอธิบายเกี่ยวกับแยกสารโดยการกลั่น กรอง สกัด และและโครมาโตกราฟีแบบกระดาษ
2.อธิบายและยกตัวอย่างการแยกสารในชีวิตประจำวัน

⏩สารต่างๆในชีวิตประจำวัน ส่วนใหญ่เป็นสารที่ไม่บริสุทธิ์ มีสารหลายชนิด ผสมอยุ่ด้วยกัน ซึ่งไม่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้โดยตรง จึงจำเป้นต้องแยกสารที่ต้องการออกจากสารผสม โดยอาศัยสมบัติที่ต่างจากสารอื่นแยกสารชนิดที่ต้องการออกมา
การแยกสาร คือ การทำให้องค์ประกอยของสารละลายแยกตัวออกจากกัน กลับมาเป้นสารบริสุทธิ์อีกครั้ง
การแยกสารอาจทำได้หลายวิธีโดยต้องคำนึงถึง วิธีที่ง่ายและเหมาะสมที่สุด
1.การกรอง (filtration
 เป็นการแยกสารที่เกิดจากของแข็ง+ของแข็ง ที่มีอนุภาคต่างกันมาก หรือ ของแข็ง + ของเหลว ซึ่งของแข็งไม่ละลายในของเหลว เช่น ทราย+นำ้

2.การกลั่นลำดับส่วน (fractional distillation)
การแยกสารละลายที่เกิดจากของเหลว + ของเหลวและเป็นเนื้อเดี่ยวกัน โดยใช้คอลัมท์แก้วทำหน้าที่กั้นสารให้ระเหยออกไปช้าลง ทำให้สารแยกออกจากันได้ดี  เช่น นำ้ + แอลกอฮอล์

การแยกสารโดย การกลั่นลำดับส่วน

3.การแยกสารโดยใช้กรวยแยก ใช้แยกของเหลวที่ไม่รวมเป็นเนื้อเดี่ยวกันของเหลวที่มีความหนาแน่นน้อยจะอยู่ชั้นบนส่วนของเหลวที่มีความหนาแน่นมากกว่าจะอยู่ชั้นล่าง เมื่อต้องการของเหลวก็เปิดก๊อกให้ของเหลวชั้นล่างไลลงมาในภาชนะที่รองรับ เช่น การแยก นำ้มัน + นำ้

การแยกสารด้วยกรวยแยก

4.การแยกสารโดยวิธีโครมาโตกราฟีแบบกระดาษ
ใช้แยกสารผสมที่มีปริมาณน้อยมากๆ สารที่มีความสามารถในการละลายและความสามารถในการดูดซับในตัวทำละลายและตัวดูดซับไม่เท่ากัน เช่นการทำโครมาโตกราฟีของหมึกหยด

การแยกสารโดยวิธีโครมาโตกราฟีแบบกระดาษ

5.การระเหย
สารละลายที่ประกอบด้วยของแข็งที่ระเหยยากและตัวทำละลายที่ระเหยง่าย สามารถแยกของผสมนี้ออกจากกันได้ด้วยความร้อน ตัวทำละลายจะระเหยออกไปเหลือของแข็งที่ไม่ระเหยอยู่ก้นภาชนะ เช่น นำ้+เกลือ

การแยกสารโดยการระเหย

ภาพประกอบการทดลอง

จาการทดลองในครั้งนี้ทำให้นักเรียนทราบวีธีการแยกสารต่างๆที่ไม่บริสุทธิ์โดยวิธีทางวิทยาศาสตร์และเลือกวิธีที่ถูกต้องเหมาะสมตามวัตถุประสงค์ที่ต้องการ ทั้งนี้ยังสามารถอธิบายเกี่ยวกับการแยกสารในชีวิตประจำวันได้ด้วย เช่น การกลั่นนำ้มันดิบ การทำนาเกลือ เป็นต้น ตลอดจนนำความรู้ที่ได้ทดลองไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้